Πέθανε 81 ετών ο Διονύσης Σαββόπουλος

Σε ηλικία 81 ετών απεβίωσε την Τρίτη 21 Οκτωβρίου 2025 ο σπουδαιότερος τραγουδοποιός της σύγχρονης Ελλάδας.

Το ελληνικό τραγούδι πενθεί. Ο Διονύσης Σαββόπουλος, ο «Νιόνιος» που άλλαξε για πάντα τη μουσική μας σκηνή, έφυγε από τη ζωή το βράδυ της Τρίτης, αφήνοντας πίσω του ένα αξεπέραστο έργο και έναν κενό που δεν θα γεμίσει ποτέ. Η οικογένειά του ανακοίνωσε με βαθιά θλίψη: «Ο πολυαγαπημένος μας σύζυγος, πατέρας, παππούς και τραγουδοποιός έφυγε απόψε Τρίτη 21 Οκτωβρίου 2025».

Τα τελευταία χρόνια ο Σαββόπουλος είχε δώσει δημόσια μάχη με τον καρκίνο του πνεύμονα. Με τον χαρακτηριστικό του στωικισμό και το χιούμορ του, είχε αποκαλύψει το 2020 τη διάγνωση, λέγοντας: «Στις εξετάσεις διαπιστώθηκε καρκίνος στον πνεύμονα… σάς το λέω αυτό για προσέχετε, να 'χετε το νου σας, κι αν – ο μη γένοιτο – σάς συμβεί, μη φοβηθείτε, αντιμετωπίστε το, κι έχει ο Θεός». Η επίσημη αιτία θανάτου ήταν ανακοπή καρδιάς.

Στις 2 Δεκεμβρίου 1944, μέσα στην κατοχική Θεσσαλονίκη, γεννιόταν ένας άνθρωπος που θα γινόταν θρύλος. Ο μικρός Διονύσης μεγάλωσε ακούγοντας τον Μάνο Χατζιδάκι και ονειρευόμενος μελωδίες. Στα τέλη της δεκαετίας του '50, όταν άκουσε για πρώτη φορά τα τραγούδια του Χατζιδάκι, κατάλαβε ότι η μοίρα του ήταν δεμένη με τη μουσική.

Το 1963, εγκατέλειψε τη Νομική Σχολή Θεσσαλονίκης και κατέβηκε στην Αθήνα με την κιθάρα του και τα όνειρά του. Οι δισκογραφικές εταιρείες του έλεγαν «όχι», αλλά ο Σαββόπουλος δεν το έβαζε κάτω. Άρχισε να παίζει σε νυχτερινά κέντρα, να γράφει, να πειραματίζεται. Μέχρι που το 1966, σε ηλικία μόλις 21 ετών, η ανεξάρτητη δισκογραφική Lyra τόλμησε να πιστέψει σε αυτόν.

Το «Φορτηγό» που έφερε την επανάσταση

Το 1966 κυκλοφόρησε το πρώτο του άλμπουμ, «Φορτηγό», και τίποτα δεν ήταν ξανά το ίδιο. Ήταν κάτι που δεν είχε ακουστεί ξανά στην Ελλάδα: ροκ, λαϊκά, φολκ στοιχεία, επιρροές από Bob Dylan και Georges Brassens, όλα μαζί σε έναν μοναδικό ήχο. «Η Συννεφούλα», «Το Φορτηγό», «Τα Πουλιά της Δυστυχίας» – τραγούδια που έγιναν ύμνοι μιας γενιάς.

Ο Σαββόπουλος δεν ήταν απλώς τραγουδοποιός. Ήταν ποιητής με κιθάρα, επαναστάτης με λόγο, ιστοριοδίφης που τραγουδούσε την Ελλάδα – την πραγματική, την αντιφατική, την όμορφη και την άσχημη. Έγραφε για τους ανθρώπους της περιφέρειας, για τους ξεχασμένους, για τα όνειρα και τις απογοητεύσεις.

Φυλακίσεις και αντίσταση

Όταν ήρθε η χούντα το 1967, ο Σαββόπουλος πλήρωσε για την ελευθερία του λόγου του. Φυλακίστηκε δύο φορές μέσα σε έναν μήνα – τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο του 1967 – για τις πολιτικές του πεποιθήσεις. Αλλά ούτε η φυλακή μπορούσε να σταματήσει τη δημιουργία. Συνέχισε να γράφει, να τραγουδάει, να αντιστέκεται με το μόνο όπλο που ήξερε: την τέχνη του.

Η χρυσή εποχή: Από τον «Μπάλλο» στο «Ζεϊμπέκικο»

Η δεκαετία του '70 ήταν η χρυσή εποχή του Σαββόπουλου. Το 1971 κυκλοφόρησε τον «Μπάλλο», έναν δίσκο που αναδείκνυε το βάθος και τις πολιτικές του ανησυχίες. Ένα χρόνο αργότερα, το 1972, ήρθε «Το Βρώμικο Ψωμί», μια από τις πιο εμβληματικές δουλειές του, όπου για πρώτη φορά ηχογράφησε το «Ζεϊμπέκικο» («Μ' αεροπλάνα και βαπόρια»).

Το 1975 ήρθε η μαγική συνάντηση με τη Σωτηρία Μπέλλου. Όταν ξαναηχογράφησαν μαζί το «Ζεϊμπέκικο» για τον δίσκο «10 Χρόνια Κομμάτια», δημιουργήθηκε ένα από τα πιο συγκινητικά ντουέτα στην ιστορία του ελληνικού τραγουδιού. Περιχαρής ο δημιουργός που είχε καταφέρει να γράψει επιτέλους ένα «λαϊκό» τραγούδι, άκουσε τη Μπέλλου να λέει βγαίνοντας από το στούντιο: «Αχ Διονύση, μ' έκανες και τραγούδησα ποπ!». Ο δίσκος ξεπέρασε τις 200.000 πωλήσεις.

Στον ίδιο δίσκο συμπεριλήφθηκε και το «Ντιρλαντά», που προκάλεσε νομική αντιπαράθεση με τον Παντελή Γκίνη για την πατρότητα του τραγουδιού – μια ιστορία που έδειξε πόσο ζωντανό και αμφιλεγόμενο ήταν το έργο του Σαββόπουλου.

Τη δεκαετία του '80, ο Σαββόπουλος συνέχισε να πειραματίζεται. Το 1983 κυκλοφόρησε «Τραπεζάκια Έξω», ενώ από το 1986 έως το 1987 παρουσίασε την τηλεοπτική εκπομπή «Ζήτω το Ελληνικό Τραγούδι», φέρνοντας κοντά στο κοινό την παράδοση και τη σύγχρονη δημιουργία.

Τα χρόνια που ακολούθησαν ήταν γεμάτα από νέες δημιουργίες: «Μην πετάξεις τίποτα» (1994) με τη Γλυκερία, «Το Ξενοδοχείο» (1997) όπου προσάρμοσε στίχους ξένων τραγουδιών στα ελληνικά με συμμετοχή του Αργύρη Μπακιρτζή, του Βασίλη Παπακωνσταντίνου και του Αλκίνοου Ιωαννίδη, και «Ο Χρονοποιός» (1999) με αποκλειστικά ακουστικά όργανα.

Το 2008 ήρθε μια από τις πιο απρόσμενες και συγκινητικές στιγμές της καριέρας του. Για πρώτη φορά στη ζωή του, ο Σαββόπουλος αποδέχθηκε να τραγουδήσει έναν ολόκληρο δίσκο με τραγούδια που δεν ήταν δικά του. Στο άλμπουμ «Ο Σαμάνος», ερμήνευσε τα τραγούδια του Θανάση Παπακωνσταντίνου, δείχνοντας την εμπιστοσύνη και τον σεβασμό που έτρεφε για τον νεότερο δημιουργό. Ήταν μια συνάντηση γενεών που άγγιξε βαθιά τους λάτρεις του ελληνικού τραγουδιού.

Τα τελευταία χρόνια: Δημιουργώντας μέχρι το τέλος

Ακόμα και στην όγδοη δεκαετία της ζωής του, ο Σαββόπουλος παρέμενε γεμάτος ζωή και δημιουργικότητα. Τον Ιανουάριο του 2025 παρουσίασε το βιβλίο του «Γιατί τα χρόνια τρέχουν χύμα» στο Μέγαρο Μουσικής, μιλώντας για τη σημασία των «ιστοριών» και τον τρόπο που πρέπει να αφηγούνται.

Τον Μάιο του 2025 βρέθηκε στο Μουσείο Μπενάκη για την προβολή του ανακαλυμμένου ντοκιμαντέρ του Λάκη Παπαστάθη «Χαίρω πολύ Σαββόπουλος» από το 1975. Φέτος συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από την πρώτη προβολή του στην ΕΙΡΤ, ένα ντοκιμαντέρ που είχε συστήσει τον νεαρό τότε καλλιτέχνη στο τηλεοπτικό κοινό.

Και το καλοκαίρι του 2025, για τελευταία φορά, ο Σαββόπουλος ανέβηκε στη σκηνή του Rockwave Festival στη Μαλακάσα. Με αστείο promo για την εμφάνισή του, έδειξε ότι το χιούμορ και η αγάπη του για τη μουσική δεν είχαν χαθεί ούτε στιγμή.

Ο Διονύσης Σαββόπουλος ήταν παντρεμένος με την Ασπασία (Άσπα) Αραπίδου, τη σύντροφο της ζωής του. Μαζί απέκτησαν τρία παιδιά – τους Κορνήλιο, Ρωμανό και Αγγέλλα – και δύο εγγόνια, τον Διονύση και τον Ανδρέα, που έφεραν στη ζωή του ανεκτίμητη χαρά.

Ο πολιτικός και πολιτειακός κόσμος έσπευσε να τιμήσει τη μνήμη του. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έγραψε συγκινημένος: «Δεν θέλω να το πιστέψω αλλά ο Διονύσης μας δεν είναι πια εδώ».

Ο Διονύσης Σαββόπουλος ήταν πολύ περισσότερο από έναν τραγουδοποιό. Ήταν μια φωνή που μιλούσε για όλους μας, ένας ποιητής που τραγουδούσε την Ελλάδα με όλες τις αντιφάσεις της, ένας επαναστάτης που πίστευε στη δύναμη της τέχνης. Ήταν ο άνθρωπος που μας έμαθε ότι το τραγούδι μπορεί να είναι πολιτικό, ρομαντικό, σκωπτικό, πειραματικό – όλα μαζί και τίποτα από αυτά ταυτόχρονα.

Με περισσότερους από 14 κύκλους τραγουδιών, δεκάδες συνεργασίες με μεγάλα ονόματα της ελληνικής μουσικής – από τη Δόμνα Σαμίου και την Άλκηστη Πρωτοψάλτη μέχρι τη Λένα Πλάτωνο και τη Δήμητρα Γαλάνη – και ένα έργο που θα ζει για πάντα, ο Σαββόπουλος άφησε ένα αποτύπωμα αδιαμφισβήτητο στο ελληνικό τραγούδι.

Το κενό που αφήνει πίσω του είναι τεράστιο. Αλλά η μουσική του, οι στίχοι του, η φωνή του θα συνεχίσουν να ηχούν. Γιατί οι μεγάλοι δημιουργοί δεν πεθαίνουν ποτέ. Ζουν στα τραγούδια τους, στις καρδιές μας, στις ιστορίες που αφηγούνται οι γενιές.

Αντίο, Νιόνιο... Και ευχαριστούμε που μας έμαθες να ονειρευόμαστε, να αντιστεκόμαστε, να τραγουδάμε...